کولونوسکوپی یکی از قابل اعتمادترین روشها برای تشخیص سرطان روده بزرگ و سایر بیماریهای گوارشی در مراحل اولیه است. برای افرادی که در معرض خطر متوسط هستند، پزشکان اکنون توصیه میکنند غربالگری کولونوسکوپی را از سن ۴۵ سالگی شروع کنند. افرادی که سابقه خانوادگی یا بیماریهای زمینهای دارند ممکن است نیاز داشته باشند که زودتر شروع کنند. درک زمان شروع، تعداد دفعات تکرار و اقدامات احتیاطی لازم، تضمین میکند که بیماران میتوانند از مزایای کامل غربالگری به موقع بهرهمند شوند.
برای سالهای متمادی، سن توصیهشده برای شروع غربالگری کولونوسکوپی ۵۰ سالگی بود. در بهروزرسانیهای اخیر، انجمنهای پزشکی بزرگ سن شروع را به ۴۵ سالگی کاهش دادند. این تغییر ناشی از افزایش شیوع سرطان روده بزرگ در بزرگسالان جوانتر بود. با کاهش سن غربالگری توصیهشده، پزشکان قصد دارند پولیپهای پیش سرطانی را قبل از پیشرفت تشخیص داده و درمان کنند.
این دستورالعمل هم برای مردان و هم برای زنانی که در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند، اعمال میشود. کولونوسکوپی به عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته میشود زیرا به پزشکان اجازه میدهد نه تنها پوشش داخلی روده بزرگ را مشاهده کنند، بلکه در همان عمل، پولیپها را نیز بردارند.
در حالی که ۴۵ سالگی سن استاندارد شروع کولونوسکوپی است، برخی افراد باید زودتر تحت کولونوسکوپی قرار گیرند. گروههای پرخطر شامل موارد زیر هستند:
سابقه خانوادگی: یکی از بستگان درجه یک مبتلا به سرطان کولورکتال یا آدنومهای پیشرفته. شروع از ۴۰ سالگی یا ۱۰ سال زودتر از سن تشخیص بیماری در خویشاوند.
سندرمهای ژنتیکی: سندرم لینچ یا پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) ممکن است نیاز به کولونوسکوپی در دهه 20 یا قبل از آن داشته باشد.
بیماریهای مزمن: بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) نیاز به مراقبتهای زودهنگام و مکرر دارد.
سایر عوامل خطر: چاقی، سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل و رژیمهای غذایی سرشار از گوشت فرآوری شده میتوانند خطر را افزایش دهند.
جدول ۱: توصیههای کولونوسکوپی متوسط در مقابل پرخطر
دسته بندی ریسک | سن شروع | توصیه فرکانس | یادداشتها |
---|---|---|---|
ریسک متوسط | 45 | هر ۱۰ سال در صورت نرمال بودن | جمعیت عمومی |
سابقه خانوادگی | ۴۰ یا ۱۰ سال قبل از تشخیص بیماری در بستگان | هر ۵ سال یا طبق دستورالعمل | بستگی به سن و یافتههای خویشاوند دارد |
سندرمهای ژنتیکی (لینچ، FAP) | ۲۰ تا ۲۵ سال یا زودتر | هر ۱ تا ۲ سال | به دلیل ریسک بالا، بسیار سختگیرانهتر است |
بیماری التهابی روده | اغلب قبل از ۴۰ سالگی | هر ۱ تا ۳ سال | فاصله زمانی بستگی به شدت و مدت بیماری دارد |
پس از اولین کولونوسکوپی، فواصل غربالگریهای بعدی بر اساس یافتهها و عوامل خطر شخصی تعیین میشود. هدف، ایجاد تعادل بین پیشگیری مؤثر از سرطان و راحتی بیمار و منابع مراقبتهای بهداشتی است.
هر 10 سال: هیچ پولیپ یا سرطانی شناسایی نشد.
هر ۵ سال: پولیپهای کوچک و کمخطر شناسایی میشوند.
هر ۱ تا ۳ سال: پولیپهای متعدد یا پرخطر، یا سابقه خانوادگی قابل توجه.
فواصل زمانی شخصیسازیشده: بیماریهای التهابی مزمن یا سندرمهای ژنتیکی از برنامههای سختگیرانهتری پیروی میکنند.
جدول 2: فراوانی کولونوسکوپی بر اساس یافتهها
نتیجه کولونوسکوپی | فاصله پیگیری | توضیح |
---|---|---|
طبیعی (بدون پولیپ) | هر ۱۰ سال | کم خطر، توصیه استاندارد |
۱ تا ۲ پولیپ کوچک کمخطر | هر ۵ سال | خطر متوسط، فاصله زمانی کوتاهتر |
پولیپهای متعدد یا پرخطر | هر ۱ تا ۳ سال | احتمال عود یا سرطان بیشتر است |
بیماریهای مزمن (IBD، ژنتیک) | هر ۱ تا ۲ سال | نظارت دقیق لازم است |
کولونوسکوپی یک عمل روتین و عموماً بیخطر است، اما برخی اقدامات احتیاطی، ایمنی و دقت را به حداکثر میرساند. سابقه پزشکی، داروها و آلرژیهای خود را با پزشک خود در میان بگذارید. عوارضی مانند خونریزی، عفونت یا سوراخ شدن روده نادر است و ممکن است برای رقیقکنندههای خون، داروهای ضد پلاکت یا داروهای دیابت، مدیریت دارویی لازم باشد. همیشه به جای قطع خودسرانه داروها، توصیههای پزشکی را دنبال کنید.
خود عمل معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول میکشد. با احتساب آمادهسازی، آرامبخش و ریکاوری، برای 2 تا 3 ساعت اقامت در مرکز برنامهریزی کنید.
روز قبل از عمل، محلولهای پاککننده روده تجویز شده را مصرف کنید.
روز قبل از عمل، رژیم غذایی مایعات رقیق (آب گوشت، چای، آب سیب، ژلاتین) را دنبال کنید.
برای جلوگیری از کم آبی بدن، آب فراوان بنوشید.
برای جلوگیری از تغییر برنامه به دلیل آمادهسازی ضعیف، دستورالعملها را دقیقاً دنبال کنید.
از مصرف غذاهای پرفیبر مانند آجیل، دانهها، ذرت و غلات کامل خودداری کنید.
از مصرف میوهها و سبزیجات خام با پوست خودداری کنید.
از خوردن غذاها و نوشیدنیهای قرمز یا بنفش که میتوانند باعث لکهدار شدن پوشش روده بزرگ شوند، خودداری کنید.
از رژیم غذایی کم باقیمانده با غذاهای زود هضم استفاده کنید.
انتظار میرود ۱ تا ۲ ساعت در ریکاوری باشید تا اثر آرامبخشها از بین برود.
نفخ یا گاز معده موقت به دلیل هوای استفاده شده در طول معاینه رایج است.
ترتیبی دهید که با ماشین به خانه برگردید؛ از رانندگی در بقیه روز خودداری کنید.
روز بعد به فعالیتهای عادی خود بازگردید، مگر اینکه توصیه دیگری شده باشد.
درد شدید شکم یا خونریزی مداوم را به پزشک گزارش دهید.
نقطهای وجود دارد که خطرات ممکن است از مزایا بیشتر باشند. اکثر دستورالعملها پیشنهاد میکنند که تصمیمات فردی بین سنین ۷۶ تا ۸۵ سال بر اساس سلامت، امید به زندگی و نتایج قبلی انجام شود. برای افراد بالای ۸۵ سال، غربالگری روتین معمولاً توصیه نمیشود.
تشخیص زودهنگام پولیپهای پیش سرطانی
پیشگیری از سرطان روده بزرگ با برداشتن پولیپ
بهبود بقا زمانی که سرطانها در مراحل اولیه تشخیص داده میشوند.
آرامش خاطر برای افرادی که عوامل خطر یا سابقه خانوادگی دارند.
با شروع کولونوسکوپی در سن مناسب، رعایت فواصل زمانی مبتنی بر ریسک و رعایت اقدامات احتیاطی مناسب، افراد میتوانند خود را در برابر سرطان بسیار قابل پیشگیری محافظت کنند و در عین حال ایمنی و راحتی را در طول فرآیند بهینه سازند.
دستورالعملهای فعلی توصیه میکنند که برای بزرگسالانی که هیچ عامل خطر خاصی ندارند، از ۴۵ سالگی شروع شود. این تغییر از ۵۰ به ۴۵ سالگی نشان دهنده افزایش سرطان روده بزرگ در میان جمعیتهای جوانتر است.
برای بیماران با ریسک متوسط با نتایج طبیعی، هر 10 سال یکبار کافی است. اگر پولیپهای کمخطر یافت شوند، هر 5 سال یکبار توصیه میشود، در حالی که یافتههای پرخطر ممکن است نیاز به پیگیری هر 1 تا 3 سال داشته باشند.
افرادی که سابقه خانوادگی، سندرمهای ژنتیکی مانند سندرم لینچ یا بیماریهای مزمن مانند کولیت اولسراتیو دارند، باید کولونوسکوپی را زودتر، اغلب در سن ۴۰ سالگی یا کمتر، با فواصل غربالگری کوتاهتر شروع کنند.
بیماران باید دستورالعملهای دقیق آمادهسازی روده را رعایت کنند، از پنج روز قبل از عمل از خوردن برخی غذاها خودداری کنند و برای جلوگیری از عوارض، پزشک خود را در مورد داروهایی مانند رقیقکنندههای خون یا داروهای دیابت مطلع سازند.
تشخیص زودهنگام پولیپها، جلوگیری از پیشرفت سرطان روده بزرگ، کاهش میزان مرگ و میر و آسودگی خاطر برای بیماران در معرض خطر، از مزایای کلیدی غربالگری به موقع هستند.
کپیرایت © 2025.Geekvalue تمامی حقوق محفوظ است.پشتیبانی فنی: TiaoQingCMS